Το παλιό ρητό «δεν γνωρίζεις τι έχεις μέχρι να το χάσεις» μοιάζει πιο σχετικό από ποτέ στην ψηφιακή εποχή, σύμφωνα και με τη νέα έρευνα της Kaspersky Lab, η οποία δείχνει ότι, ενώ οι άνθρωποι ισχυρίζονται ότι κατανοούν την αξία των δεδομένων τους, στην πραγματικότητα δεν εκτιμούν τη σημασία τους μέχρι να τα χάσουν. Ακόμα και κρύος ιδρώτας μπορεί να λούσει τους ανθρώπους στη σκέψη ότι έχουν χάσει δεδομένα που προηγουμένως θεωρούσαν «ασήμαντα». Αυτά τα ευρήματα, τα οποία αποτελούν μέρος της έρευνας «My Precious Data» της Kaspersky Lab, αποκαλύπτουν πόσο δυσάρεστη είναι η απώλεια των δεδομένων – ακόμη και όταν τα δεδομένα αυτά δεν θεωρούνται αναγκαστικά «σημαντικά» ή ιδιαίτερα πολύτιμα από τον ιδιοκτήτη τους.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας, οι άνθρωποι συμφώνησαν ότι τα πιο προσωπικά σημαντικά στοιχεία τους («ιδιωτικές και ευαίσθητες φωτογραφίες και βίντεο») ήταν επίσης ο πιο τρομακτικός τύπος δεδομένων που μπορεί να χάσουν. Ωστόσο, αποδείχτηκε επίσης εκπληκτικά τραυματική ακόμα και η απώλεια δεδομένων που οι άνθρωποι μπορεί να θεωρούν λιγότερο σημαντικά. Για παράδειγμα, η προοπτική απώλειας στοιχείων επικοινωνίας θεωρείται ιδιαίτερα ανησυχητική για πολλούς, τοποθετώντας την στους τρεις πιο τρομακτικούς τύπους απώλειας δεδομένων, παρά το γεγονός ότι τα στοιχεία επικοινωνίας γενικά κατατάσσονται πολύ χαμηλότερα όσον αφορά στη «σημασία» των δεδομένων.
Η έρευνα αποκάλυψε με τον τρόπο αυτό τις αντιφάσεις όσον αφορά τη σημασία που αποδίδουν οι άνθρωποι στα δεδομένα τους και την πραγματικότητα της δυσφορίας που αντιμετωπίζουν όταν χάνουν δεδομένα που οι ίδιοι δεν θεωρούσαν αρχικά σημαντικά.
Στο πλαίσιο της έρευνας, η Kaspersky Lab συνεργάστηκε με ψυχολόγους από το Πανεπιστήμιο του Wuerzburg για να μετρήσει τις σωματικές αντιδράσεις των ανθρώπων στην απώλεια δεδομένων μέσα από μια σειρά τριών πειραμάτων. Ενώ οι ψυχολόγοι ανέμεναν να συναντήσουν πολύ ισχυρότερες αντιδράσεις στην απώλεια σημαντικών δεδομένων, εκπλήσσονταν ότι οι συμμετέχοντες έδειχναν σημάδια δυσφορίας ακόμα και στην απώλεια σχεδόν ασήμαντων για τους ίδιους δεδομένων.
Κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας, οι ψυχολόγοι μετρούσαν την ηλεκτροδερμική δραστηριότητα (αλλαγές στους ιδρωτοποιούς αδένες του δέρματος), κι ενώ οι χρήστες ήταν πιο πιθανό να ιδρώσουν όταν πίστευαν ότι είχαν χάσει σημαντικά δεδομένα, τα επίπεδα ιδρώτα δεν ήταν τόσο χαμηλότερα στις περιπτώσεις που θεωρούσαν ότι είχαν χάσει λιγότερο σημαντικά δεδομένα.
Το ίδιο μοτίβο βρέθηκε και κατά τη διάρκεια των άλλων δύο πειραμάτων. Για παράδειγμα, οι θερμοκρασίες των άκρων της μύτης των ανθρώπων μειώθηκαν όταν προσομοιώθηκε η απώλεια σημαντικών δεδομένων. Αυτός ο φυσικός δείκτης του στρες έδειξε ότι οι ερωτηθέντες κυριολεκτικά «παγώνουν από το φόβο τους». Ωστόσο, η θερμοκρασία της άκρης της μύτης μειώθηκε ακόμα και στις περιπτώσεις που οι ερωτηθέντες πίστευαν ότι είχαν χάσει ασήμαντα δεδομένα και η διαφορά δεν ήταν τόσο μεγάλη όσο ανέμεναν οι ψυχολόγοι. Ομοίως, όταν μετρήθηκαν συστηματικές εκφράσεις προσώπου, το πείραμα εντόπισε εκφράσεις θλίψης όταν προσομοιώθηκε η απώλεια τόσο σημαντικών όσο και ασήμαντων δεδομένων.
Παρόλο που τα πειράματα έδειξαν ότι στην ιδέα της απώλειας δεδομένων κρύος ιδρώτας λούζει τους ανθρώπους και διακατέχονται από έντονη δυσφορία, η διαφορά στην ηλεκτροδερμική δραστηριότητα, οι θερμοκρασίες των άκρων της μύτης και οι εκφράσεις θλίψης ήταν εκπληκτικά μικρές όταν συγκρίνονταν η απώλεια σημαντικών και ασήμαντων δεδομένων. Αυτό καταδεικνύει ότι ακόμη και η απώλεια ασήμαντων δεδομένων έχει αρνητικές σωματικές εκδηλώσεις, με τους ερωτηθέντες να συνειδητοποιούν πόσο σημαντικά είναι αυτά τα δεδομένα για τους ίδιους, όταν πίστευαν ότι τα είχαν χάσει.
Η Δρ. Astrid Carolus, Ψυχολόγος των Μέσων στο Πανεπιστήμιο του Wuerzburg, δήλωσε: «Το πείραμά μας δείχνει ότι οι άνθρωποι – τουλάχιστον μέχρι σήμερα – σπάνια θεωρούν τα δεδομένα τους πολύτιμα. Είναι μια από τις μελλοντικές μας προκλήσεις που θα βοηθήσουν τους ανθρώπους να καταλάβουν αυτό που οι εταιρείες γνωρίζουν ήδη: τα δεδομένα είναι πολύτιμα. Επομένως, είναι σημαντικό να επισημάνουμε τι αντιπροσωπεύουν τα δεδομένα και τι σημαίνουν για τους ανθρώπους προσωπικά. Για να εκτιμήσουν τα δεδομένα τους, οι άνθρωποι πρέπει να κατανοήσουν ή ακόμα και να αισθανθούν, για παράδειγμα, ότι οι φωτογραφίες δεν είναι απλώς εικόνες και οι επαφές δεν είναι απλώς διευθύνσεις. Αυτές οι κατηγορίες δεδομένων είναι μάλλον οι πιο πολύτιμες αναμνήσεις της ζωής των ανθρώπων και η εκπροσώπησή τους στην κοινωνική συνδετικότητα και συνύπαρξη. Η αξία των δεδομένων πρέπει να επικοινωνηθεί. Μόνο τότε οι άνθρωποι μπορούν να συνειδητοποιήσουν πόσο πολύτιμα είναι τα δεδομένα τους».
Ο Andrei Mochola, Head of Consumer Business της Kaspersky Lab, σχολίασε: «Η έρευνα αποκαλύπτει ότι το ζήτημα της απώλειας δεδομένων προκαλεί συναισθηματικές και σωματικές αντιδράσεις στους ανθρώπους. Ωστόσο, η πραγματικότητα φαίνεται να είναι ότι οι άνθρωποι δεν ξέρουν πραγματικά ποια κατηγορία δεδομένων είναι πιο πολύτιμη για τους ίδιους μέχρι να χαθεί, με τους ανθρώπους να έχουν έντονες σωματικές αντιδράσεις ακόμα και όταν πιστεύουν ότι έχουν χάσει ασήμαντα δεδομένα. Ίσως αυτό εξηγεί γιατί οι άνθρωποι δεν δίνουν στα δεδομένα που αποθηκεύουν στα smartphones, τα tablets και τους υπολογιστές τους την αγάπη και την προστασία που τους αξίζει, παρά τη συναισθηματική προσκόλληση που ισχυρίζονται ότι έχουν σε αυτά. Πρέπει ακόμα να κατανοήσουν πραγματικά την αξία των δεδομένων τους και να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία τους».
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πείραμα και τη μελέτη, μπορείτε να ανατρέξετε στην ειδική έκθεση καθώς και στο σχετικό βίντεο.